Porady drwala

ESENCJA WIEDZY O DREWNIE KOMINKOWYM

O drzewach dowiesz się wszystkiego w lesie – trzeba je tylko ZOBACZYĆ. O drewnie kominkowym musisz przyswoić sobie kilka podstawowych wiadomości oraz zasad:

1. Nigdy nie próbuj palić w kominku lub w piecu świeżym,mokrym drewnem. Takie drewno źle się pali, mocno dymi, pokrywa sadzą komorę spalania oraz komin. W konsekwencji może to doprowadzić do kosztownych napraw instalacji a nawet remontu komina.

2. Zawartość wody zmniejsza warość opałową. Jeden metr przestrzenny świeżo ściętego drewna zawiera od 150 do 200 litrów wody ,której należy się pozbyć aby uzyskać przyzwoitą kaloryczność a tym samym więcej ciepła dla Twego domu. Narzędzia, które do tego służą: drewutnia, wiata, stodoła, okap dachu lub dobrze ułożony stos drewna na podwórku. Wysusz drewno w taki sposób, na jaki pozwalają warunki siedliska. Kiedy drewno jest naprawdę suche? Poczujesz to w dłoni.

3. Drewno kominkowe może być lepsze lub gorsze. Nie musisz palić najlepszym. Każde drewno ma swój niepowtarzalny urok. Każde spali się w Twoim kominku lub w piecu. Drewno o najwyższe kaloryczności to dąb, buk, akacja, grab oraz jesion – twarde drewna liściaste. Inaczej jest z drewnem iglastym – ma znacznie mniejszą kaloryczność, którą rekompensuje niepowtarzalnym „trzaskiem” w kominku i zapachem żywicy. A jeśli pobrudzi nieco szybę kominka, zawsze można ją wyczyścić. Każdy kawałek suchego drewna warto spalić - odda Ci ciepło niezależnie od tego czy jest to dąb, jawor, buk, czy brzoza. W dodatku drewno pozostaje wciąż najtańszym paliwem dla Twojego domu.

4. Kupuj drewno tylko legalnie pozyskane. To jedyna metoda walki z kradzieżami drewna z lasu. Pamiętaj, że coroczne przyrosty masy drewna muszą zdecydowanie przewyższać pozyskiwanie. Dorosły buk produkuje tyle tlenu, ile wynosi dobowe zapotrzebowanie 14 osób. Z drugiej strony, nie ma takiej gałęzi gospodarki, która bez drewna mogłaby się obejść. Drzewa żyją dla nas – musimy o tym pamiętać i korzystać z tego dobrodziejstwa z najwyższą rozwagą.

5. Znajdź stałego, sprawdzonego dostawcę drewna. Nie ufaj przygodnym, nieznanym handlarzom, którzy oferują drewno za połowę ceny rynkowej – z reguły jest to towar niewiadomego pochodzenia.

Palenie w kominku jest proste i sprawia wiele satysfakcji. Pewną uciążliwością jest to, że musimy znaleźć odpowiednio dużo miejsca na zgromadzenie zapasu suchego drewna oraz miejsce na suszenie nowych dostaw. Musimy także poradzić sobie z popiołem – w przypadku popiołu z drewna wystarczy wyrzucić go na kompost. Jedno jest pewne – pierwsze, delikatne języki ognia w palenisku, każą zapomnieć o wszelkich uciążliwościach. Nie do naprawienia świat wydaje się nieco bardziej rozsądny a Twój dom bezpieczniejszy. A gdy zabraknie drewna – wykręć znany Ci numer: 668 324 000. Wiesz już wszystko czego naprawdę potrzebujesz. Jeśli wymagasz bardziej szczegółowych informacji - czytaj dalej.

DLACZEGO DREWNO?

• Drewno jest surowcem niezwykle cennym, zaliczanym obok węgla, ropy naftowej i żelaza do surowców najważniejszych z gospodarczego punktu widzenia. Jest najczęściej wykorzystywanym źródłem tzw. energii. odnawialnej w Europie, gdzie pod postacią polan, pałeczek, peletu czy trocin ma niemal połowe udziału w energii odnawialnej.
• Opalanie drewnem wróciło do łask. W ostatnich latach wiele gospodarstw, zwłaszcza mających możliwość taniego zaopatrywania się w drzewny surowiec opałowy zdecydowało się na instalację urządzeń grzewczych opalanych drewnem, bowiem jest ono szeroko dostępne, a w procesie spalania zostawia mało popiołu.
• W Polsce drewno jest powszechnie dostępne a jego cena nie jest zbyt wrażliwa na zmiany gospodarcze i polityczne na świecie (czego powiedzieć nie można o innych surowcach). Dodatkowo, warto wspomnieć, że drewno nie jest obciążone akcyzą, w odróżnieniu od innych paliw. Zaletą drewna jest również fakt, że nie ma strat związanych z jego przechowywaniem.

KIEDY KUPOWAĆ DREWNO KOMINKOWE?

Koniec marca-początek kwietnia to najlepszy czas na zakup drewna kominkowego. Daje to czas na przesuszenie go przed sezonem jesienn-zimowym. Drewno schnie przez wiosnę i lato, a jesienią powinno być już układane pod wiatą lub w przewiewnej drewutni. Należy przy tym pamiętać, że dobrze jest mieć zapas z poprzedniego roku. Dzięki temu w pierwszej kolejności spalane jest zawsze drewno z ubiegłorocznego zapasu, powietrzno-suche, o wilgotności w granicach 20-25%, gwarantującej dobre parametry spalania.

JAKIM DREWNEM PALIĆ W KOMINKU?

Dla uzyskania optymalnego efektu ważny jest dobór odpowiednich gatunków drewna do palenia. Różnią się one budową włókien i nieznacznie składem, dzięki czemu mają różną gęstość, zapach drewna i dymu, oraz różne właściwości spalania. 

Iglaste gatunki drewna, takie jak świerk, sosna, modrzew, jodła, mimo, że w przeliczeniu na masę mają wyższą kaloryczność, ze względu na zawartość żywic, w praktyce wymagają o wiele częstszego dokładania. Polana są o wiele lżejsze od twardych gatunków i szybciej się spalają. Przybrudzają także szyby wkładów kominkowych nawet gdy posiadają odpowiednią wilgotność. Ich zaletą jest wysoki płomień i efektowne trzaski podczas spalania. Ze względu na swe właściwości drewno iglaste łatwo i szybko się rozpala, dlatego jest używane jako rozpałka, lub jako składnik mieszanek liściasto iglastych dodający przyjemne trzaski przy spalniu.

Drewno liściaste twarde. Za najlepsze gatunki drewna kominkowego uznaje się drewno bukowe, dębowe oraz grab, jesion i akację. Najcenniejsze z nich pod względem kaloryczności i długości spalania jest grab i akacja. Wpływa na to ich budowa, głównie ich poskręcane włókna. Jednakże na naszym terenie zarówno grab jak i akacja są prawie nieosiągalne. Ich dostępność na polskim rynku jest tylko lokalna. Dlatego najbardziej popularne jest drewno bukowe oraz dębowe, doceniany jest również jawor i jesion. Są one określane mianem drewna twardego i uzyskują najwyższe ceny. Palą się bardzo równomiernie i długo, spokojniej gazują, dają dużo węgla drzewnego, który długo się żarzy, pod warunkiem. Niestety te gatunki potrzebują do wyschnięcia bardzo dużo czasu, właśnie z powodu bardzo gęstej budowy, utrudniającej wydostawanie się wody. Dlatego przy doraźnych zakupach, warto kupować jedynie suche, twarde drewno. Tańsze półsuche, czy świeże drewno możemy kupować co najwyżej z przeznaczeniem w kolejnym sezonie.
Drewno liściaste miękkie. Nieco niżej oceniane są także popularne u nas gatunki drewna jak brzoza, olcha, klon. Wśród nich brzoza plasuje się najwyżej ze względu na przyjemny aromat i łatwość spalania nawet przy dużej zawartości wilgoci. Często właśnie te gatunki dokładane są do tzw. mieszanek drewna liściastego tardego i miekkięgo w celu obniżenia jego ceny.

Jakość drewna opałowego oceniana jest na podstawie dwóch danych: zawartości wody w drewnie, czyli jego wilgotności i gęstości drewna.

Wartość opałowa drewna 

Wilgotność drewna określa procentowy stosunek masy wody zawartej w drewnie do masy drewna. Oznacza się ją w jednostkach wagowych lub procentowych. Im mniej wody zawiera drewno, tym jego wartość opałowa jest większa. Wiadomym jest, że woda nie pali się. Jeżeli więc procesowi spalania poddawane jest mokre, świeżo ścięte drewno, należy przygotować się na to, że kocioł nie będzie osiągał prezentowanej przez producentów maksymalnej mocy grzewczej. Dzieje się tak dlatego, że część energii zawartej w drewnie zużywana jest do odparowania wody, a nie do procesu ogrzewania.

I klasa wilgotoności (do 20 %)
Jest to drewno sezonowane i dodatkowo dosuszane w suszarni wysokotemperaturowej. Zaletą wysokiej temperatury jest działanie bakterio-grzybo i owadobójcze. Takie drewno spala się najefektowniej i wytwarza najwięcej ciepła. Jest to drewno najwyższej klasy, ale i najdroższe z pośród oferowanych klas wilgotnościowych drewna.

II klasa wilgotoności (do 25 %)
Drewno kominkowe, drewno opałowe należące do tej grupy, to tzw. drewno powietrzno-suche, przygotowywane przynajmniej z rocznym wyprzedzeniem. W tej klasie spalanie jest bardzo stabilne, ponieważ drewno jest równomiernie suche w całym swoim przekroju. Polana mają ciemniejszą barwę, a w zależności od przewiewności składowania i narażenia na wilgoć mogą mieć nieco sinizny i śladów pleśni. Z tego drewna otrzymamy odrobinę mniej ciepła.

III klasa wilgotoności (do 35 %)
Drewno kominkowe o tej klasie wilgotności sezonowane jest w danym roku, od wiosny. Tutaj na początku spalania będziemy mieli już więcej dymu, a ilość ciepła będzie już wyraźnie mniejsza.
IV klasa wilgotoności (powyżej 35 %)
Drewno kominkowe, drewno opałowe z tej grupy określamy jako drewno świeże, o wilgotności powyżej 35% do 70%. Ta klasa jest najbardziej zróżnicowana. Jest to zazwyczaj drewno 2-3 miesięczne, a jego wartość opałowa zależy od miejsca składowania tj. (nasłonecznienia, przewiewności, aktualnych warunków atmosferycznych). Spalając je stracimy znaczną ilość ciepła na schnięcie polan i najwięcej niedopalonych cząsteczek zostanie wyrzuconych wraz z parą przez komin.

Gęstość drewna

Gęstość drewna jest to stosunek masy drewna do jego objętości w stanie określonej wilgotności lub w stanie całkowicie suchym. Do celów naukowo-badawczych określa się gęstość drewna w gramach na centymetr sześcienny (g/cm3), w praktyce natomiast najczęściej w kilogramach na metr sześcienny (kg/m3). Gęstość drewna jest cechą indywidualną dla danego gatunku drewna bardziej gęste jest drewno liściaste, natomiast mniejszą gęstość, a tym samym mniejszą wartość opałową, ma drewno iglaste. W tabeli poniżej przedstawiono gęstości różnych gatunków drewna:

JAK UKŁADAĆ DREWNO KOMINKOWE?

Stosy drewna należy układać w miejscach suchych i przewiewnych, aby mogły łatwo schnąć. Drewno z różnych lat powinno leżeć osobno, by było wiadomo, jak długo jeszcze ma schnąć. Na magazyn doskonale nadaje się przewiewna szopa. Stos polan można ułożyć także w narożniku ogrodu albo pod samodzielnie wykonaną wiatą lub drewutnią. Można również usypać z nich stertę luzem i przykryć prowizorycznym dachem. W przypadku tradycyjnych stosów, za przykrycie służy zewnętrzna warstwa opału. Tak przygotowane na początku roku drewno, już jesienią tego samego roku może być traktowane jako prawie idealny materiał opałowy. Najlepszym rozwiązaniem byłoby jednak połupanie drewna i sezonowanie go nie na bieżący okres grzewczy, lecz na rok następny. Drewno miałoby wówczas szansę osiągnąć ok. 20% wilgotności. Gotowe do użytku drewno najlepiej składować w pobliżu domu, aby nie było do niego daleko podczas deszczowych czy śnieżnych dni.

EKOLOGICZNE ASPEKTY SPALANIA DREWNA KOMINKOWEGO

Efektem spalania drewna kominkowego jest emisja takich zanieczyszczeń, jak: SO2, NOx, CO, CO2, pyły. Biopaliwo stałe, w tym drewno kominkowe, nie jest paliwem całkowicie „czystym” ekologicznie. Uprawa drzew, a następnie ich spalanie nie powoduje wzrostu stężenia dwutlenku węgla w atmosferze. Dla drzew i roślin przyjmuje się bilans zerowy dwutlenku węgla: w czasie wegetacji pobierają one z otoczenia tyle, ile potem wywiązuje się podczas spalania. Tak więc, spalając drewno z ekologicznych upraw de facto nie przyczyniamy sie do zwiększenia dwutlenku węgla w powietrzu. Przy spalaniu drewna, z uwagi na wysoką temperaturę spalin, może dojść do zwiększenia emisji tlenków azotu (NOx) oraz pyłów do atmosfery.